Het inlijsten van een afscheid
Een verhuizing heeft impact, ook op klasgenootjes
Mijn dochter vormt samen met drie andere meiden een hecht vriendinnenclubje. Eén van de vriendinnen gaat verhuizen. Na de zomervakantie begint ze op een andere school. Voor deze 6- en 7-jarigen is de betekenis van deze grote verandering nauwelijks te bevatten. Tegelijkertijd voelen ze wel aan dat er iets belangrijks staat te gebeuren. De één moet af en toe huilen voor het slapengaan omdat ze haar vriendin nu al mist, de ander wil er juist niks over zeggen. In de laatste weken voor de zomer vakantie hebben ze meer ruzie dan anders. De juf voelt dat ze de meiden moet helpen om samen op een goede manier afscheid te nemen. Als ouders krijgen we een email van de juf, waarin ze schrijft:
De meiden worstelen met het naderende afscheid en ik heb zojuist een gesprek met ze gehad. Daarin hebben we besproken dat het belangrijk is om het schooljaar voor iedereen fijn af te sluiten.
We hebben samen gekozen om iedere dag iets bijzonders te doen met elkaar.
Op dinsdag mogen ze samen naar de gymles.
Op woensdag gaan we op weg naar schoolreisje naast elkaar in de bus zitten.
Op donderdag gaan we bioscoop spelen in de bibliotheek.
Op vrijdag gaan we langer buiten spelen.
(En natuurlijk maken we samen een cadeautje sssssssttt)
De laatste week is voor alle vier een feest. De onderlinge ruzies nemen af. Ze genieten. Door de speciale momenten, die ze samen met de juf hebben uitgekozen, ervaren ze dat deze laatste week anders is dan anders. Samen hebben ze het naderende afscheid gemarkeerd, het afscheid mag er zijn. Ze vieren hun vriendschap temidden van de ‘gewone’ gang van zaken in de klas.
De juf heeft goed begrepen hoe belangrijk het was om stil te staan bij deze overgang in het leven van vier jonge meiden. Het ging om ogenschijnlijk alledaagse dingen, maar ze kregen een ‘buiten-gewone’ betekenis door het verhaal dat er achter schuilgaat. Zo klein en fijngevoelig kan een proces van ritualisering zijn; je signaleert een overgang en markeert deze symbolisch. Samen onderzochten de juf en de kinderen wat ze gingen verliezen en wat de meiden samen hadden. Wat er feitelijk gebeurde, is wat Tiu de Haan heeft beschreven als één van de belangrijkste functies van rituelen: “het inlijsten van een moment”. De laatste week werd belangrijk gemaakt. Het maakte voor deze vier meiden van 6 en 7 jaar mogelijk dat het afscheid zichtbaar werd, het mocht er zijn en daarmee werd het mogelijk dit een plek te geven in hun onderlinge relaties en in de klas. Het begint allemaal met het oog hebben voor levensovergangen en dat is wat deze juf bij uitstek heeft.
MEER WETEN?
Binnenkort organiseer ik samen met Meike Heessels, namens de Verdieping voor Kinderen, trainings modules voor kindercoaches over “Afscheid, rouw en verlies - rituelen in kindercoaching”. In deze modules ontwikkel je oog voor levensovergangen, groot en klein gemis en het maken van rituelen. Doe je mee?
Meike Heessels en Janneke Peelen
www.deverdiepingvoorkinderen.nl